شروع مسیر پژوهش+ ۵ گام اصلی

پژوهش را از کجا شروع کنم؟

در سطوح آکادمیک، دو مسیر کلی برای شروع پژوهش وجود دارد:

• در حالت اول، ما ایده‌ای در ذهن خود داریم و برای پرورش این ایده، به دنبال استاد راهنمای مناسبی می‌گردیم که همخوانی با ایده پژوهشی ما داشته باشد. 
• در حالت دوم، ما ایده‌ای از خود نداریم؛ بنابراین، زمینه‌ی تحقیقاتی مورد علاقه خود را می‌یابیم و با مراجعه به اساتید این حوزه، از ایده‌های پژوهشی آن‌ها برای شروع مسیر پژوهشی خود کمک می‌گیریم. در ادامه به تفصیل هر یک از مسیرها را توضیح خواهیم داد.

در بسیاری از منابع، زمان ترسیم مسیر پژوهش، برای شما یک نمای کلی از زمان یافتن ایده تا اتمام طرح ارائه می‌دهند که قابل تعمیم و کاربردی نمی‌باشد. چرا که انتخاب استاد راهنمای مناسب طرح، بر تمام مسیر تاثیرگذار خواهد بود.

هنگام ورود به دانشگاه و در هر مقطع تحصیلی، ورود به تحقیقات از جمله مسیرهای وسوسه‌انگیزی است که پیش‌روی شما قرار می‌گیرد. متأسفانه به علت عدم آدم آگاهی، بسیاری از عزیزان یا از مسیر پژوهش منحرف می‌شوند، یا اینکه در فرآیندهای اجرایی چنان غرق می‌شوند که آن‌ها را از هدف اصلی دور می‌کند و امتیازات اندکی در آینده برای آن‌ها به همراه خواهد داشت. بنابراین، اگر بدانیم چطور و از کجا شروع کنیم، از این انحراف تا حد زیادی ایمن خواهیم بود.

مسیر اول شروع پژوهش

مسیر اولی که می‌توان برای شروع پژوهش طی نمود، این است که ما در خصوص ایده‌ای، از پیش، آگاهی و مطالعه داشتیم و کنجکاو هستیم که در قالب پژوهش این ایده را دنبال کنیم (به طور مثال یک مشکل رایج، یا تأثیر یک گیاه دارویی و…). پیش از آن‌ که به طور جدی موضوع را دنبال کنید، پیشنهاد می‌شود که با جستجو در منابع علمی، از نوآوری موضوع مطلع شویم.سپس، می‌توان با اساتید متخصص در این حوزه ارتباط برقرار کرد و جنبه‌های مختلف ایده را بررسی کرد و از دیدگاه آنان کمک گرفت.

در ادامه، پس از آن‌ که از نوآوری موضوع اطمینان پیدا کردیم و با اساتید حوزه مشورت کردیم، از یکی از اساتید محترم هیئت علمی و مرتبط با حوزه مدنظر ما، کمک می‌گیریم و اگر مورد موافقت ایشان بود، از ایشان به عنوان استاد راهنما در طرح تحقیقاتی خود بهره خواهیم برد. حضور یک عضو هیئت علمی به عنوان استاد راهنما در طرح‌های تحقیقاتی دانشجویی، الزامی می‌باشد. با کمک و نظر استاد راهنما، ایده تحقیقاتی مدنظر خود را به عنوان طرح تحقیقاتی تبدیل می‌کنیم و پس از تأیید نهایی، اقدام به نگارش پروپوزال می‌کنیم. 

مسیر دوم شروع پژوهش

در مواردی، ما ایده‌ای از پیش درنظر نداریم اما تمایل داریم در تحقیقات وارد شویم. برای این کار، ابتدا باید زمینه تحقیقاتی مورد علاقه خود را انتخاب نمایید. انتخاب زمینه تحقیقاتی مورد علاقه یا Research Interest در آینده به شما کمک خواهد کرد تا راحت‌تر با اساتید داخل و خارج از کشور ارتباط برقرار کنید. چرا که تحقیقات شما حول محور این علایق بوده است.

بنابراین، ابتدا به طور شفاف با خودتان تصمیم بگیرید که در چه زمینه‌ای تمایل دارید فعالیت کنید. سپس، اقدام به انتخاب استاد راهنما نمایید. استاد راهنما به شما در یافتن ایده‌های تحقیقاتی مرتبط با علایق شما و همراهی شما در مسیر اجرای طرح، از زمان نگارش پروپوزال تا انتشار مقاله، کمک خواهد کرد. انتخاب استاد راهنمای مناسب بسیار اهمیت می‌یابد؛ چرا که راهنمایی‌های یک استاد می‌تواند شما را به تحقیق علاقه‌ مند کند تا در آن پیشرفت کنید و پژوهش‌های بیشتری انجام دهید یا برعکس!

پس از مشخص شدن مسیر اولیه شروع پژوهش شما می‌توانید از گام‌های پیشنهادی تیم علمی‌نو استفاده نمایید:

گام اول: عنوان خود را انتخاب کنید.

برای شروع یک طرح پژوهشی باید یک ایده داشته باشید که بر اساس مسیرهایی که در شروع خواهید گذراند آن را انتخاب می‌کنید. به این نکته توجه کنید که تبدیل کردن ایده به یک عنوان، بسیاری از ادامه مسیر پژوهش شما را مشخص می‌کند. ممکن است ایده‌ای را انتخاب کنید که سالیان سال حرفه و علاقه شماست اما برای رسیدن به یک شناخت درست حتما مقالات سال‌های اخیر در زمینه مورد نظر خود را جستجو و مطالعه کنید. 

در ضمن قطعی‌کردن عنوان خود حتما مواردی از قبیل: بودجه مورد نیاز، امکانات در دسترس، زمان مورد نیاز و الزامات اخلاقی را در نظر بگیرید. قبل از رفتن به گام بعدی، موضوع را با استاد راهنمای خود در میان بگذارید.

گام دوم: یک مساله را شناسایی کنید.

در این گام شما موضوع مورد علاقه خود یا مورد تایید استاد راهنمای خود را پیدا کردید اما حالا وقت آن است که از خود بپرسید پژوهش شما دقیقا چه چیزی را بررسی خواهد کرد؟ چرا و چطور ایده شما می‌تواند برای دیگران اهمیت داشته باشد؟ شما می‌توانید یک مسئله عملی (حل مشکل درمانی) یا یک مشکل نظری (تضاد بین نظریه‌های دانشمندان) را بررسی کنید.
برای اینکه در پروپوزال خود به خواننده بیان کنید که به دنبال حل یک مساله هستید، باید یک بیان مسئله در شروع پژوهش بنویسید که در آن توضیح دهید روی چه کسانی یا چه چیزهایی قرار هست کار کنید؟ چرا به این پژوهش نیاز هست؟ و این پروژه تحقیقاتی چگونه به جامعه علمی کمک می‌کند؟

         >> برای آموزش بیشتر نوشتن بیان مساله و مقدمه پژوهشی کلیک کنید.

گام سوم: سوالات پژوهشی خود را تدوین کنید.

در مرحله بعد، بر اساس بیان مسئله، باید یک یا چند سوال پژوهشی بنویسید. این سوالات دقیقاً همان چیزی را هدف قرار می‌دهند که شما می‌خواهید در طول پژوهش به آن‌ها برسید. 

یک سوال تحقیقاتی قوی باید به اندازه کافی مشخص باشد که بتوانید با استفاده از روش‌های تحقیق کیفی یا کمی مناسب به آن پاسخ کامل دهید. همچنین باید آنقدر پیچیده باشد که به بررسی، تحلیل و استدلال عمیق نیاز داشته باشد. سؤالاتی که می توان با «بله/خیر» یا با حقایق به راحتی در دسترس پاسخ داد، برای یک مقاله یا پایان نامه به اندازه کافی پیچیده نیستند.

در برخی از انواع تحقیقات، در این مرحله ممکن است مجبور شوید یک چارچوب مفهومی و فرضیه‌های قابل آزمایش ایجاد کنید.

         >> برای آموزش بیشتر نگارش اهداف و سوالات پژوهشی کلیک کنید.

گام چهارم: روش تحقیقاتی خود را مشخص کنید.

اغلب راه‌های ممکن زیادی وجود دارد که در شروع پژوهش می‌توانید برای پاسخ به سؤالات خود انتخاب کنید. تصمیماتی که می گیرید تا حدی بر اساس اولویت های شما خواهد بود. به عنوان مثال، آیا می خواهید علل و آثار را تعیین کنید، نتایج قابل تعمیم بگیرید یا جزئیات اپیدمیولوژیک را درک کنید؟

شما باید تصمیم بگیرید که آیا از داده‌های اولیه یا ثانویه و روش‌های پژوهشی کمی یا کیفی استفاده خواهید کرد. همچنین باید ابزارها، رویه‌ها و مواد خاصی را که برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های خود استفاده می‌کنید، و همچنین معیارهای خود را برای انتخاب شرکت‌کنندگان یا منابع تعیین کنید. این کار را اغلب با مشورت استاد راهنما، استاد مشاور و متخصص آمار انجام خواهید داد.

        >> برای آموزش بیشتر نگارش روش شناسی پژوهش کلیک کنید.

گام پنجم: پروپوزال تحقیقاتی خود را بنویسید.

در نهایت پس از انجام این مراحل، آماده تکمیل پروپوزال پژوهشی خود هستید. بیان مساله، مروری بر متون، هدف مطالعه، سوالات، روش تحقیق، زمان و بودجه شما را مشخص می کند.

علاوه بر تشریح پیشینه، بیان مسئله و سؤالات تحقیق، پروپوزال باید شامل بررسی مقالاتی نیز باشد که نشان می دهد چگونه پروژه شما با کار موجود در مورد موضوع مطابقت دارد. بخش طراحی تحقیق رویکرد شما را تشریح می کند و دقیقاً توضیح می دهد که چه کاری انجام خواهید داد. لازم است، قبل از شروع، پروپوزال توسط استاد راهنما عنوان و روش شما تأیید شود.

پس از طی فرایند شروع پژوهش در مراحل بعد شما وارد پروسه اصلی پژوهش خواهید شد. اما برای شروع مسیر این مطالب را به یاد داشته باشید. در صورت هرگونه سوال می‌توانید از طریق تماس با ما، کامنت‌ها و یا گروه آموزشی تلگرام علمی‌نو با ما در ارتباط باشید.