راهنما سرچ مقالات + معرفی بهترین پایگاه‌های دانلود مقاله

برای سرچ مقالات، چه نوع سوالی باید پرسیده شود؟

هنگام شروع جستجو منابع تحقیقاتی، بسیار اهمیت دارد که نوع اطلاعات مدنظر خود را در نظر بگیرید زیرا ماهیت سوال رویکرد جستجو شما را تعیین می‌کند. برای مثال:

• اگر سوالی مرتبط با یک دارو، بیماری یا اطلاعات عمومی پزشکی داشته باشید می‌توانید با مرور منابعی مانند UpToDate یا DynaMed به پاسخ برسید.
• اگر سوال شما در حوزه تحقیقات بالینی می‌باشد، PubMed Clinical Queries یک منبع در دسترس است. (آموزش سرچ در پابمد را در این لینک وب‌سایت علمی‌نو می‌توانید مشاهده کنید.)
• اگر سوال شما نیاز به جستجو‌های جامع‌تر در منابع تحقیقاتی گسترده‌تر دارد از پایگاه داده Web Of Science یا Scopus می‌توانید استفاده کنید.

منابع مطالعاتی دیگر هم وجود دارد که در مقالات بعدی به آن خواهیم پرداخت. در ادامه به پنج مرحله برای انجام یک جستجو جامع انواع مقالات خواهیم پرداخت که شامل ایجاد یک سوال متمرکز، برنامه‌ریزی برای جستجو، اجرای طرح، پیگیری و ‌ذخیره نتایج است.

گام اول-یک سوال متمرکز بپرسید:

شکل دادن به یک استراتژی سرچ صحیح مقاله نیازمند یک سوال متمرکز است که به خوبی تعریف شود و قابل پاسخ باشد. بدون داشتن یک سوال واضح در دریای مقالات و مطالعات علمی غرق خواهید شد و زمان شما از دست خواهد رفت. برای طراحی یک سوال تحقیقاتی خوب پیشنهاد می‌شود که از ابزار PICO (جدول ۱) استفاده کنید. این ابزار می‌تواند به تولید کلمات کلیدی یا عبارات جستجو کمک کند. دقت کنید که نادیده گرفتن این مرحله منجر به نتایج بسیار گسترده یا محدود می‌شود.

جدول 1: معرفی ابزار PICO برای جستجو در منابع علمی

پس از تعریف یک سوال متمرکز، یک جستجو مقاله اکتشافی را انجام دهید تا مشخص شود که آیا سوال شما جدید است و کسی در گذشته به آن پاسخ نداده باشد. برای اطمینان از اینکه سوال شما توسط محقق دیگری پاسخ داده نشده باشد، در منابع Dynamed، UpToDate، Google یا Books اطلاعات اولیه سوال خود را سرچ کنید.

در پایان این مرحله سوال خود را قطعی کنید. با همکاران و نویسندگان همکار خود، سوال تحقیقاتی خود را مرور کنید تا بتوانید به این قطعیت برسید که پروژه تحقیقاتی بالقوه شما می‌تواند راه جدیدی را در حوزه تحقیقاتی باز کند.

گام دوم- برای سرچ مقالات برنامه‌ریزی کنید:

قبل از اینکه جستجو خود را شروع کنید، مشخص کنید که چه روش‌های جستجو در دسترس هستند و بهترین استراتژی جستجو مقالات چیست؟

 منابع اطلاعاتی و علمی مناسب با سوال تحقیقاتی خود را تعیین کنید:

یک فهرست از پایگاه‌های داده‌ای که متناسب با موضوع شما هست را تهیه کنید و از آن استفاده کنید. این نکته را مد نظر قرار دهید که ممکن است بین پایگاه‌های داده همپوشانی محتوا وجود داشته باشد، اما هرکدام مطالب منحصر به فرد خود را دارند. صرف زمان برای یادگیری سرج در این پایگاه‌های داده ارزشمند است، هر پایگاه مطالعاتی دارای ویژگی‌های جستجو منحصر به فردی است که به تمرکز جستجو کمک می‌کند. (برای اطلاع از دوره‌های آموزشی سرچ در پایگاه‌های داده به کانال تلگرام علمی‌نو بپیوندید)

در جدول زیر پایگاه‌های داده که منابع علمی مناسب با علوم پزشکی را توصیه می‌کنند، لیست شده است:

جدول 2: معرفی پایگاه‌های داده

استراتژی جستجو مقالات خود را توسعه دهید:

پس از انتخاب پایگاه‌های داده مناسب، یک استراتژی جستجو جامع برای جستجو پایگاه داده ایجاد کنید. یک استراتژی جامع باید ترکیبی از کلمات کلیدی و عناوین موضوعی باشد.

یک مقاله محوری (اصلی) پیدا کنید:

اغلب بهترین نقطه شروع، یافتن یک مقاله اصلی است که به عنوان راهنمای کلی جستجو در متابع علمی باشد. مقاله محوری یا اصلی مقاله‌ای است که بسیار مورد استناد قرار می‌گیرد و اطلاعات مهمی را ارائه می‌دهد که زمینه تحقیق شما بر اساس آن استوار است.

ما به شما توصیه می‌کنیم که برای یک جستجو موثر و سریع اولیه از دو پایگاه داده Web Of Science یا Scopus شروع کنید. ویژگی کلیدی این دو پایگاه داده مطالعاتی این است که دارای تابع مرتب سازی هستند و نمایش را می‌توانید بر اساس تعداد استناد مرتب سازی کنید. شاید برای شما سوال باشد که چگونه این موضوع کمک کننده است، شما می‌توانید با این نحوه جستجو سریع می‌توانید:

1. الگوریتم و روش جستجو افرادی که به یک مقاله استناد کرده‌اند، را دنبال کنید.
2. لیست به دست آمده از مطالعات را بر اساس تعداد استناد‌ها مرتب سازی کنید.
3. مقاله‌های دارای بیشترین استناد را تعیین کنید و دقت کنید که چه کسی به آن‌ها استناد کرده است.

کلمات کلیدی مناسب را انتخاب کنید:

کلمات کلیدی باید در کنار عناوین موضوعی استفاده شوند تا مفاهیم جایگزینی را که تنها با سرفصل موضوعی نمی‌توان دریافت کرد را به تصویر کشید. به عنوان مثال بدخیمی‌های هماتولوژیک چندین زیرشاخه و کلمات کلیدی دارد که باید در استفاده از آن‌ها دقت لازم را به عمل آورید زیرا می‌تواند نتیجه جستجو تحقیقاتی شما را بسیار محدود یا گسترده کند.

عناوین موضوعی را مشخص کنید:

عناوین موضوعی در سرچ مقاله مجموعه‌ای از اصطلاحات واژگان توصیفی هستند که در یک ساختار سلسله مرابی در یک پایگاه داده سازماندهی شده اند. عنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH) ابزاری است که توسط پابمد ارائه شده است تا کلمات یک‌دست را در اختیار محققین قرار دهد. مش راهی سریع برای دقیق‌تر کردن جستجو شما در منابع علمی است. (آموزش جستجو بر اساس MeSH را می‌توانید در وب‌سایت علمی‌نو مشاهده کنید.)

از زبان بولی (Boolean) استفاده کنید:

بسیاری از پایگاه‌های داده آنلاین به زبان بولی مجهز هستند که شامل استفاده از AND، OR، NOT برای پیوند دادن یا حذف یک عبارت در جستجو است. اگر به دنبال گسترش پاسخ سوال خود را محدود کردن آن هستید می‌توانید از این قابلیت استفاده کنید.

معیارهای ورود و خروج داده را تعریف کنید:

از ابتدا مشخص کنید که در جستجو در منابع علمی، کدام مطالعه را میخواهید بررسی کنید. محدوده تاریخ، زبان، نوع مقاله و مطالعه را به طور منطقی در نظر بگیرید. گاها بررسی یک مطالعه قدیمی به کسب ایده جدید و نمایش پیشرفت یک رشته علمی کمک شایانی می‌کند.

گام سوم- جستجو در منابع علمی (رفرنس) را شروع کنید:

جستجو را در پایگاه‌های داده انجام دهید. در نظر داشته باشید بعضی از استراتژی‌های جستجو که در بالا ذکر شد در تمامی پایگاه‌ها یکسان است اما هر پایگاهی ویژگی‌های منحصر به فرد دارد که بهتر است آن را رعایت کنید.

روش‌های جستجو مقاله خود را یادداشت کنید. بسیار مهم است که روش جستجو خود و معیارهای ورود و خروج مطالعات برای رسیدن به پاسخ سوال خود را به یاد داشته باشید.

فراتر از پایگاه‌های داده جستجو کنید. گاها مطالعات در پایگاه‌های داده به شما نشان داده نمی‌شود و یا در منابع دیگری منتشر شده اند در این گونه مطالعات بهتر است به استنادهای مقالاتی که به سوال شما نزدیک‌تر است نگاهی داشته باشید.

در منابع خاکستری جستجو کنید. گاها آمار یا کارآزمایی بالینی و یا مطالعات موجود در کنفرانس‌ها و اسناد دولتی وجود دارد که استنادی به آن ها نیست اما در رسیدن به پاسخ به شما کمک خواهند کرد.

گام چهارم- نتایج جستجو خود را ذخیره کنید و به اشتراک بگذارید:

سرچ مقالات در منابع علمی کاری زمان بر و پر اهمیت است پس ذخیره سازی آن نیز اهمیت دارد پایگاه داده PubMed این امکان را فراهم کرده است که تمامی منابع و روش‌های جستجو خود را ذخیره کنید که آن ها را به صورت انلاین به راحتی می‌توانید باز تولید کنید.

منابع علمی references خود را ذخیره کنید:

ابزارهای زیادی وجود دارند که شما بتوانید استنادهای خود را در آن ذخیره کنید که دو ابزار Mendeley و EndNote از معروف‌ترین آن‌ها هستند که البته در نسخه رایگان آن‌ها فضای ذخیره سازی محدودتر است.

گام پنجم- جستجو در منابع علمی را به روز انجام دهید:

دقت داشته باشید که پایگاه‌های آنلاین داده هر دقیقه در حال به روزرسانی هستند. بسیاری از محققین برتر استراتژی جستجو خود را همان گونه که در بالا توضیح داده شد ذخیره می‌کنند و درست قبل از منتشر کردن پاسخ خود مجددا آن را سرچ می‌کنند تا مطمئن شوند تمامی مطالعات را مشاهده کرده اند. در ادامه چند راه برای به روز ماندن شما در جستجو در منابع تحقیقاتی معرفی می‌کنیم:

استفاده از هشدارهای ایمیل: پایگاه داده پابمد و اسکوپوس به کاربران اجازه می‌دهند تا با ذخیره یک استراتژی جستجو هر مقاله یا مطالعه جدیدی را به ایمیل محقق ارسال کنند.

مجلات برتر را دنبال کنید: بسیاری از مجلات برتر دنیا قابلیت ارسال ایمیل برای  اطلاع رسانی مطالعات جدید برای محققین را دارند.

استفاده از فضای مجازی: نکته مهم برای استفاده از فضای مجازی این است که حتما به یاد داشته باشید که استفاده از آن باید در صفحات معتبر باشد تا از سوگیری جلوگیری شود و فقط به ایده‌پردازی محقق کمک کند.  

به طور کلی، سرچ مقالات در منابع علمی یک کار بسیار بااهمیت است که بهتر است به طور سیستماتیک به آن پرداخته شود. پیروی از پنج مرحله ذکر شده در این مقاله یک رویکرد موثر برای شروع و تکمیل جستجوی تحقیقاتی ارائه می دهد.